Babezioza je oboljenje sisara uzrokovano brojnim vrstama protozoa roda „Babesia“. Za pojavljivanje ovog oboljenja i prenošenje neophodno je prisustvo i infekcija krpelja. Babezioza je pretežno sezonsko oboljenje, a poznato je i kao Piroplazmoza – Teksaška groznica.
Kada je najveći rizik od zaraze?
Infekcija babezijama najčešće nastaje u letnjim mesecima, ali je moguća kada god ima krpelja, a na našim geografskim prostorima to je u periodu od marta do novembra meseca. Prebolele životinje dugo ostaju nosioci parazita, jer se kod njih obrazuje premunicija (infektivni imunitet). One su izvor infekcije za krpelje, koji će kasnije preneti parazite na prijemčive životinje. Simptomi su slični malariji.
Morfologija i ciklus razvoja babezije
Kod pasa parazitiraju (Babesia canis) koja je krupna i (Babesia gibsoni) koja je sitna vrsta babezija, a prenose ih krpelji rhipicephalus sanquineus i ixodes ricinus.
Razvoj babezija odvija se isključivo u eritrocitima. Paraziti se vide u krvnim razmazima obojenim po Gimzi, kao kruškolike forme, veličine 2,4 x 5 mikrometara. Razvoj parazita odvija se najčešće binarnom ali i multiplom deobom na više trofozoita. Propadanjem eritrocita oslobađaju se merozoiti koji invadiraju nove eritrocite.
Krpelj se inficira sisanjem krvi zaraženog domaćina. U njemu se razmnožavanje babezija može odvijati aseksualnim i seksualnim ciklusom a prenos infekcije transovarijalno i transstadijalno. Transovarijalni prenos odvija se kada se u nasisanoj ženki koja se inficira tokom hranjenja u digestivnom traktu oslobodi veliki broj parazita. Oni prodiru u epitelne ćelije creva krpelja gde se umnožavaju šizogoničnom deobom. Iz raspadnutih epitelnih ćelija oslobađaju se vretenasti oblici koji migriraju u hemolimfu, u jaja krpelja i u pljuvačne žlezde a iz njih tokom ponovnog hranjenja prenosi se na nove domaćine. Iz oplođenih jaja razvijaju se inficirane larve u čijim se pljuvačnim žlezdama nalaze infektivni oblici babezija. Sa larve se tokom metamorfoze infekcija prenosi na nimfe i adulte te se infekcija transstadijalno širi kroz nekoliko generacija krpelja.
Simptomi babezioze
Inkubacioni period traje 2-21 dan. Inficirane životinje su kahektične, sa izraženom inapetencijom. Sluzokože su blede, u kasnijem toku bolesti žuto prebojene. Iz očiju i nosa cedi se serozni sekret. Opšte stanje je teško. Životinje pretežno leže i nerado se kreću. Prvi simptom koji se javlja je povišena telesna temperatura koja može da iznosi i 42 C, anemija koju prati bledilo vidljivih sluzokoža, gubitak apetita, malaksalost, ikterus i hemoglobinurija. Hemoglobinurija nije obavezna pojava. Zbog povećanog raspadanja eritrocita boja urina je na početku bolesti zelenkasta, zatim crvena, najzad smeđa do skoro sasvim crna. Kod slučajeva koji su praćeni komplikacijama najčešće dolazi do zastoja u radu bubrega koji je najčešće fatalan. Toksično delovanje babezija i anemija dovode do oslabljenog rada srca, slabljenja tonusa krvnih sudova, cijanoze i edema. Razvija se i enteritis praćen meteorizmom.
Kako se dijagnostikuje babezioza?
Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike. Mali je broj oboljenja praćen hipertermijom, ikterusom i hemoglobinurijom pa se lako dijagnostikuje. Etiološka dijagnoza se postavlja mikroskopskim pregledom krvnih razmaza i nalazom babezija u eritrocitima.
Lečenje babezioze
Za lečenje babezioze koristi se više vrsta lekova, odnosno terapija, u odnosu na vrstu babezioze.
Kauzivna terapija
Kod Babezije canis: Imidokrarb – diproprionat.
Kod Babezije gibsoni: Atavaquone i Azitromycin.
Simptomatska terapija
Gvožđe, vitamin B12, fiziološki rastvor, glukoza, transfuzija.
Prevencija pojave babezioze
Prevencija se može postići aplikacijom preparata s repelentnim ili akaricidnim delovanjem koje psa štite od ugriza krpelja. Danas postoje vrlo efikasni preparati u obliku tableta, „spot on preparata“ i ogrlica čijom se redovnom upotrebom, pogotovo u sezoni krpelja može smanjiti rizik od babezioze.